Formulae - Litterae - Chartae: Leseumgebung

Marculf II,17 (lat)

Testament eines Ehepaares

Testament eines Ehepaares, gemäß römischem Gesetz in die gesta municipalia inseriert, mittels welchem (1) sich die Ehepartner gegenseitig und gemeinsam mit den Kindern als Erben einsetzen, (2) sie die Erbteile der verschiedenen Parteien, darunter eine Kirche, festlegen, (3) der Ehemann die Ehefrau für einen Eingriff in ihr Eigentum kompensiert, (4) sie verschiedene Unfreie freilassen und (5) verfügen, dass die Ehefrau ihr Erbe bei einer Wiederverheiratung nach dem Todes des Ehemannes an die gemeinsamen Erben verliert.

XVII QUALITER IN UNUM^{aUNUM] UNO P16} VOLUMINE TESTAMENTUM^{bTESTAMENTUM] TESTAMENTO Le1} PERSONA^{cPERSONA] PERSONE Le1, Zeu.} CONDATUR

Regnante in perpetuo Domino nostro Iesu Christo, qualibet anno illo regnante illo rege,^{dillo rege] rege illo Le1, Zeu.; rege P16} sub die^{edie] diae Le1, Zeu.} illo ego ille^{fille] illi Le1, Zeu.} et coniux mea illa, sana mente^{gmente] mentae Le1, Zeu.} integroque consilio: Metuentes^{hMetuentes] metuentis Le1, Zeu.} casus humane^{ihumane] humanae Le1, Zeu.} fragilitatis testamentum nostrum condedimus, quem illius notario^{jquem … notario] que illius notarum P16} scribendum commisimus,^{kcommisimus] comisemus Le1, Zeu.} ut, quomodo dies legitimos^{ldies legitimos] die legitimus P16} post transitum nostrum advenerit, recognitis segillis inciso^{msegillis inciso] singulis incisi P16} lino, ut Romane^{nRomane] romani Le1} legis decrevit auctoritas,^{oauctoritas] fehlt P12} per inlustris viros^{pviros] fehlt P16} illos, quos in hanc pagina testamenti nostri legatarios^{qlegatarios] ligaturum P16} instituemus,^{rinstituemus] instituimus Le1, P16, Zeu.} gestis rei publice^{spublice] publicae Le1, Zeu.} municipalibus^{tgestis … municipalibus] gestis publice municepalibus P16} titulis eorum prosecutione^{uprosecutione] prosecucione P16} ab ipsis muniatur.

Igitur cum iubente Domino de istius vitae^{vvitae] vite P16} cursum migraverimus,^{wmigraverimus] migraveremus Le1, Zeu.} tunc quicquid in omnibus pridie, quam moriamur, tenere videmur, quicquid ex proprietate parentum^{xproprietate … parentum] proprietatae paraentum Le1, Zeu.} vel proprio labore^{ylabore] laborae Le1, Zeu.} seu ex munificentia^{zmunificentia] munificencia P16} piis principibus percipere meruimus vel de quibuslibet titulis atque^{aaatque] atquae Le1, Zeu.} contractis, vinditionis,^{abvinditionis] vinditionibus Le1, Zeu.; vindicionis P16} cessionis,^{accessionis] cessiones Le1, Zeu.; fehlt P16} donationis^{addonationis] donationes Le1, Zeu.; donacionis P16} vel undique^{aeundique] undeque P16} Domino adiuvante ad nostram pervenit dominationem,^{afad … dominationem] ad nostra pervinit dominacionem P16} tu tunc, dulcissima coniux mea illa [vosque dulcissimi filii mei illi,]^{agvosque … illi] fehlt P12} heredes quoque meos^{ahmeos] meus P16} vos esse volo, hereditatem meam habitoti.^{aihabitoti] habituti Le1, Zeu.; habetuti P16} Reliqui^{ajReliqui] relequi P16} vero heredes^{akheredes] heredis Le1, P16, Zeu.} exheredis^{alexheredis] exeredis P16} sint,^{amsint] sent P16} ergo^{anergo] fehlt P16} excepto, quod unicuique^{aounicuique] uniquoique Le1} per hunc testamentum dedero dareque^{apdareque] daraequae Le1; darequae ediert Zeu.} iussero. Id ut fiat, detur, praestitur,^{aqpraestitur] prestetur P16; prestitur Zeu.} impleatur, te, omnipotens Deus, testem committo. Villas vero illas et illas, sitas in pago illo,^{arpago illo] pagus illos Le1, Zeu.} filius noster ille^{asille] fehlt Le1} recipiat. Similiter villas illas filius meus^{atmeus] noster illi Le1, Zeu.; noster ille P16} vel filia illa, sitas in pago illo, recipiat. Villas illas^{auVillas illas] vel P16} basilica^{avbasilica] baselica Le1, P16, Zeu.} illa vel monasteria, sitas ibi, recipiant. Id ut fiat, detur, praestitur,^{awpraestitur] praestetur Le1; prestitur P16; prestetur Zeu.} impleatur^{aximpleatur] fehlt Le1, P16; ausgelassen Zeu.} te, omnipotens Deus, ad defensandum committo. Licet de omnibus, dum advivimus, nostrum reservavimus usum, sed dum in villas aliquas, quas superius memoravimus,^{aymemoravimus] nominavimus Le1, Zeu.} quas ad^{azad] a P16} loca sanctorum [vel]^{bavel] fehlt P12} heredis^{bbheredis] heredes Le1, Zeu.} nostris deputavimus,^{bcdeputavimus] depotavimus Le1, P16, Zeu.} [quod pariter stante coniugio adquesivimus,]^{bdquod … adquesivimus] fehlt P12/}^{beadquesivimus] adquaesivimus Le1, Zeu.} praedicta coniux nostra tertia^{bftertia] tercia P16} habere potuerat, propter ipsa vero tertia^{bgvero tertia] veraciter tia P12; vero tercia P16} villas nuncupantes^{bhnuncupantes] noncupantes P16} illas, sitas in pagos illos,^{bipagos illos] pago illo P16} in integritate,^{bjintegritate] integritatae Le1, Zeu.} si nobis subprestis^{bksubprestis] supraestis Le1; suprestis P16, Zeu.} fuerit,^{blfuerit] fuerat P16} in conpensationem^{bmconpensationem] conpensatione Le1, P16, Zeu.} recipiat et quicquid exinde pro commune mercede vel in pauperibus aut bene meritis^{bnmeritis] meretis Le1, Zeu.} nostris facere^{bofacere] facire Le1, Zeu.} decreverit, licentiam^{bplicentiam] licenciam Le1, P16, Zeu.} habeat; vel post eius discessum,^{bqdiscessum] discessu Le1, P16, Zeu.} si aliquit^{braliquit] aliquid Le1, P16, Zeu.} intestamentum^{bsintestamentum] intestatum Le1, P16, Zeu.} remanserit, heredes nostri recipiant. Liberos,^{btLiberos] fehlt P16} liberas, quos quasquae^{buquasquae] quasque Le1, P16, Zeu.} pro animae^{bvanimae] animo P12; anime P16} remedium fecimus aut in antea facere voluerimus,^{bwfacere voluerimus] facirae volueremus Le1; facire volueremus ediert Zeu.} et eis^{bxeis] eius P12} epistulas^{byepistulas] epistolas Le1, Zeu.} manu^{bzmanu] manum P16} nostra firmatas dederimus,^{cadederimus] dederemus Le1, Zeu.} obsequium filiorum nostrorum habere^{cbhabere] abere P16} cognoscant^{cccognoscant] cognuscant Le1, Zeu.; cognuscantur P16} et oblata vel luminaria, iuxta quod ipsas epistulas^{cdepistulas] epistolas Le1, Zeu.} continent,^{cecontinent] constant P16} ad sepulchra nostra^{cfsepulchra nostra] sepulcra P16} tam ipsi quam proles^{cgproles] prolis Le1, P16, Zeu.} eorum implere studeant.^{chstudeant] studiant Le1, Zeu.} Et cuius aliquid de facultate nostra contulimus, singulariter in hoc testamentum nostrum inserere curavimus. In reliquo vero qualecumque a quemcumque^{ciqualecumque … quemcumque] qualiscumquae a quemcumquae Le1, Zeu.; qualiscumque P16} epistulas^{cjepistulas] epistolas Le1, Zeu.} de nomine nostro, manus^{ckmanus] manos Le1, Zeu.} nostras firmatas, ostensas fuerint et ante hunc testamentum praenotatas,^{clpraenotatas] prenotas P12; praenodatas P16; prenotatas Zeu.} quas hic non commemoravimus, excepto de ingenuetatis,^{cmingenuetatis] ingenuitatis Le1, P16, Zeu.} quas pro animae^{cnanimae] anime P16} nostrae remedium fecimus aut adhuc facere voluerimus,^{cofacere … voluerimus] facire volueremus Le1, Zeu.} vacuas^{cpvacuas] vacuus P16} permaneant. Et qui ex nobis pare^{cqpare] pari P16} suo suprestitis^{crsuprestitis] supraestis Le1; suprestis P16, Zeu.} fuerit et per^{csper] pro P16} qualecumque^{ctqualecumque] qualem Le1Iqualemcumque emendiert Zeu.} instrumentum de suprascribta^{cusuprascribta] suprascripta P16} facultate in cuiuslibet persona vel bene meritos^{cvmeritos] meritis Le1, P16, Zeu.} nostros munere^{cwmunere] munerae Le1, Zeu.} aliquid contuleremus,^{cxcontuleremus] contulerimus P16} in quantum lex permittit, firma stabilitate debeat perdurare.^{cydebeat perdurare] dibeat perdurarae Le1; dibeat perdurare ediert Zeu.} Reliquas vero epistolas^{czepistolas] epistulas P16} vacuas et inanis^{dainanis] in annis P12} permaneant. Et sic^{dbsic] sicut Le1, P16, Zeu.} nobis pariter convenit,^{dcconvenit] convinit P16} si tu mihi,^{ddmihi] me P16} dulcissima coniux, suprestis fueris et^{deet] fehlt P16} ad^{dfad] fehlt P12} alio marito, quod tibi Deus non permittat,^{dgpermittat] permittit P16} transire volueris, omnem facultatem meam, quod ad usufructu^{dhusufructu] usufructuario P16} possedere^{dipossedere] possidere Le1, Zeu.} tibi concessimus vel quod a die praesente deputavimus, habere^{djpraesente … habere] praesentae depotavimus haberae Le1; presente depotavimus habere ediert Zeu.} potueras, hoc presentaliter^{dkpresentaliter] praesentaliter Le1, P16} heredes nostri recipiant inter se dividendum.

Itemque ego illa, ancilla tua: Domne^{dlDomne] domine Le1, Zeu.} et iugalis^{dmiugalis] iogalis Le1, Zeu.} meus ille, in hoc testamentum prumtissima^{dnprumtissima] prumptissima Le1, Zeu.} voluntate^{dovoluntate] volontatae Le1, Zeu.} scribere atque^{dpatque] fehlt Le1; ausgelassen Zeu.} perpetua conservatione^{dqconservatione] conservacione P16} rogavi, ut, si tu, domne^{drdomne] domnus P16} et iugalis^{dsiugalis] iogalis Le1, Zeu.} meus, mihi suprestis fueris, omni^{dtomni] omne P16} corpore facultate mea,^{dufacultate mea] facultatis meae Le1, P16, Zeu.} quantumcumque ex successione parentum habere videor vel in tuo servitio^{dvservitio] servicio P16} pariter laboravimus et quod in tertia^{dwin tertia] für inter tia P12; in tercia Le1, P16, Zeu.} mea accepi, in intaegrum,^{dxintaegrum] integrum P16} quicquid exinde facere^{dyfacere] facire Le1, Zeu.} elegeris,^{dzelegeris] elegeritis P16} aut pro anime^{eaanime] animae Le1, Zeu.} remedium in pauperes^{ebpauperes] pauperaes Le1, Zeu.} dispensare aut ad vassos^{ecvassos] usos Le1; actos P16} vestros vel^{edvel] fehlt P16} bene meritis^{eemeritis] meretis Le1, Zeu.} nostris, absque repetitione^{efrepetitione] repetitionem Le1; repeticione P16} heredum meorum, quod tua decrevit^{egdecrevit] decreverit Le1, Zeu.} voluntas,^{ehvoluntas] volontas Le1, Zeu.} faciendi liberam habeas potestatem; et post discessum vestrum,^{eivestrum] nostrum P16} quod non fuerit dispensatum, ad legitimos^{ejlegitimos] legitimus P16} nostros revertatur heredis.^{ekheredis] heredes Le1, Zeu.}

Hanc [quoque]^{elquoque] fehlt P12} paginam testamenti et manus nostrae^{emnostrae] nostre P16} propriae^{enpropriae] fehlt Le1} subscribtionibus,^{eosubscribtionibus] subscriptionibus Le1, Zeu.; subscriptionis P16} quod ex consuetudine habuimus,^{ephabuimus] habuemus Le1, Zeu.} subscripsimus et per personas reliquas studuemus^{eqstuduemus] stituemus Le1; studuimus P16} subscribtionibus^{ersubscribtionibus] subscriptionibus Le1, P16, Zeu.} roborari.^{esroborari] roboravi Le1; roborare P16} Et ut^{etut] fehlt P16} haec^{euhaec] hec P16} pagina huius testamenti in disceptationem^{evdisceptationem] disceptione Le1, Zeu.; disceptacione P16} venire non possit: Siquis^{ewSiquis] siquid Le1, Zeu.; siquit P16} liturae,^{exliturae] littere P16} caraxaturae,^{eycaraxaturae] caractere P16} adieccionis^{ezadieccionis] adiecciones Le1; adieccione suae P16} superdictionesuae^{fasuperdictionesuae] superdiccionesuae Le1; fehlt P16} facte sunt, nos^{fbnos] non P16} eas fecimus vel facere^{fcfacere] facire Le1} iussimus, dum testamentum^{fdtestamentum] testamentu P12} nostrum sepius recurrimus vel emendavimus.

Siquis nostra voluntate^{fenostra voluntate] nostram volontatem Le1, Zeu.; nostram voluntatem P16} resistere aut testamentum nostrum cuiuslibet calliditas conatus fuerit casu aliquo refragari,^{ffrefragari] refragare Le1, P16, Zeu.} id inplorantis Domini^{fgDomini] domine Le1, P16, Zeu.} divini nominis maiestatem^{fhdivini … maiestatem] divine magestatem P16} obtestamur, ut pro nostrorum omnium^{fiomnium] fehlt P16} criminum peccatorum obnoxius in die iudicii teneatur, expers aecclesiae catholice^{fjexpers … catholice] et pars ecclesiae catolicae P16/}^{fkcatholice] catolicae Le1, Zeu.} communionem et pacis ante tribunal Christi pro violata defuncti^{flviolata defuncti] fehlt P16} voluntate^{fmvoluntate] volontate Le1, Zeu.} conpellatur subire negotio^{fnnegotio] negutio Le1, Zeu.; negocio P16} adque^{foadque] atque Le1, Zeu.} in eum Dominus suam ultionem,^{fpultionem] ulcionem P16} quam promisit iniustis, cum venerit saeculum^{fqsaeculum] seculum P16, Zeu.} iudicare, per ignem feriatur^{frferiatur] fereatur Le1, Zeu.} et accipiat in conspectu eius damnationem^{fsdamnationem] damnacionem Le1, Zeu.; damnacione P16} perpetuam,^{ftperpetuam] perpetua Le1, P16} quam suscepit Iudas, traditor^{futraditor] traditur Le1, Zeu.} Domini. Illud namque intimare volemus,^{fvvolemus] voluimus Le1, P16, Zeu.} ut, si aliquis de heredis vel proheredis nostros^{fwheredis … nostros] heredis vel proheredes nostros Le1, Zeu.; heredis nostris P16} seu qualibet persona contra hanc^{fxhanc] hunc Le1, P12, Zeu.} testamenti paginam,^{fypaginam] pagina Le1, Zeu.} quem plena et integra voluntate^{fzvoluntate] volontate Le1, Zeu.} fieri rogavimus, venire aut aliquit^{gaaliquit] aliquid Le1, P16, Zeu.} pulsare voluerit, inferat [ei],^{gbei] fehlt P12} contra quem repetit, tantum et alium tantum, quantum in hunc testamentum continetur^{gccontinetur] contenetur Le1, P16, Zeu.} scribtum,^{gdscribtum] scriptum P16} et insuper saciatus^{gesaciatus] sociato Le1, Zeu.; una cum sociato P16} fisco auri^{gfauri] auro P16} libras^{gglibras] liberas Le1, P16, Zeu.} tantas, argenti^{ghargenti] argentum P16} tantum, et quod repetit, vindicare non valeat.^{giItemque … valeat] In Le1 ist der Text ab Itemque unter der Nummer XVIII als eigenständige Formel verzeichnet} [Sed praesens testamentis omni tempore stabilis valeat perdurare.]^{gjSed … perdurare] fehlt Le1, P12; ausgelassen Zeu.}