Karl der Grosse dotirt die von Papst Leo IV in der Nähe des Vaticans zur Beerdigung der Fremden de ultramontanis partibus erbaute Kirche S. Salvatore in Civitate Nova.
Datierung: 797 12 22
Ausstellungsort: Im Palast beim Vatican
(†.) In nomine sanctae et individuae trinitatis. Karolus divina protegente clementia augustus magnus a deo coronatus rex Francorum et Langobardorum et patricius Romanorum. Cunctis sanum sapientium scilicet hac futurorum noverit universitas, ..... pro .......... bili statu perpetue valeat sanccioni, unde suffragari nostra pietas iure omnibus debetur opitulatione subveniri, quemadmodum nostre tutationi presto sit tribuendi cuique. Deni[que] corroboramus et confirmamus quadam ecclesia, quem nostre petitioni iure sacri palatii Lateranensis sancteque sedis apostolice dompni Leoni summi pontifici et universali quarti pape vendidit et in aliquo donavit cum sacra constitutione ... ponendi firm[a et] stabiliss[ima] promulgatione et summa libertas, precavens infir[mam] perpetuam soliditatem connectit, quemadmodum in utrorumque nostris benivolen[t]iis decuit. Quapropter succurend[o] ..... egenor[um], qui dandis ...... auxiliari valea[mus], uti presenti constitutione prodesse possit ibi deo per tempore famulantibus in perpetuum, videlicet unam ecclesiam, qui sita est in Civitatem novam, quem dompnus Leo papa edificavit iuxta murum in predium qui dicitur Magelli non longe a monte qui vocatur Baticano, quem dompnus Leone sacre sedis apostolice presul tribuit, maluit nostre impleri petitioni, sue magnitudini per preceptum confirmavit. Hoc donum, quod sollerti cura cogitante me divine clementie serviri, ad sepeliendi utilitatem egenorum studui erogare. Et est ipsa ecclesia dedicata in honore venerabilis salvatoris domini nostri Iesu Christi, quem libens voto augeri cupio ampliarique iussi, et altare ibidem consecrari feci et maxima reliquiarum condiri statuimus in honore Salvatoris et sancti Stephani protomartiris et sancti Laurentii et beatorum Iohannis et Pauli; denique ibi condite sunt de vestimentis sancti Stephani protomartiris et unam parapsidem plenam de carbonibus, quas ustus fuit sanctus Laurentius, et duabus costibus Iohannis et armilla Pauli et duas torques de Sergius et Bachus primicerius et secundicerius et boiam de collo Alexandri quinti pape et de capillis eius, quantum pugillo capere potest; sic omnia sunt condite in iam predicto altario sancti Salvatoris. Sita est autem ipsa ecclesia propter tradendi sepulturas pauperes et divites, nobiles et innobiles, quos de ultramontanis partibus venturi cernuntur, ut omnes ibi sint sepeliendi per manus scolasticorum et cum obsequio sacerdotum, qui illo commorantur in perpetuum. Statuimus siquidem ibi tres presbiteros et duodecim clericos scientes litteris et omnes tonsis comis ministrent cum presbiteris. Fecimus autem in iam supradicta ecclesia hornamentis aureis et argenteis: fecimus autem ibi tres cruces, una auream cum gavata auream habentem auri libram unam et alie due cruces argentee cum gavatis suis, habentem duodecim libras argenti unam et duodecim libras argenti altera, et gavatas duo, libras argenti unam similiter et altera; feci autem et tres ymagines, unam aurea et duo argentee, quem sederunt supra trabem involuta argento supra ymagines tres arcus, unum aureum et duo argenteis, habentem aureum libram unam et argenteis singulis libras duodecim, ymaginem autem auream habentem tres libras auri cum gemmis pretiosis expressa ymaginibus salvatoris domini nostri Iesu Christi et dei genetricis Marie et sancti Michaelis archangeli, in una argentea expressa ymagine Alexandri quinti pape et Sergii et Bachi, in alia ymagine expressis ymaginibus Iohannis et Pauli; feci autem et unum crucifixum maiorem argenteum habentem sexaginta libras et duodecim gavatas, duo aureas et decem argenteas, cum catenis de oricalco et duodecim pallias, qui pendant sub arcis cum uno velo serico, qui habet istoriam a nativitate domini usque ad ascensionem eius, vestimenta quoque altaris quatuor deauratis cum gemmis, in una expressa ascensione domini, in alia expressa ymagine Salvatoris et beate Marie et sancti Michaelis archangeli, in alia veste expressa ymagine Alexandri et Sergii et Bachi, in quarta Iohannes et Paulus, duas patenas, unam auream habentem quatuor uncias, alia argentea habentem libra una, calices quoque duo, unum aureum habentem mediam libram et unum argenteum habentem unam libram, duo etiam coclearia, unum aureum et unum argenteum, aureum habentem dimidiam unciam, argenteum una, et duas forsiciculas, unam auream et unam argentea, habentem auream mediam unciam, argenteam unam. Constituimus etiam in ipsa supradicta ecclesia in circuitu ipsius totum predium, ubi sita esse videtur, in integrum cum terminos: a primo lato porticu maiore pergente iuxta Baticano usque ad sanctam Agathe, qui dicitur in Lardario, venientem ad murum civitatis Leoniana usque in ipsa ecclesia sancti Salvatoris, videlicet de ipsa munitione quatuor turres; a secundo lato monumentum, qui stat super sepulchrum Marci frater Aurelii, a tertio lato forma Traiana usque in porta Aurelia et a quarto lato descendente de predicto monumento usque in alveum fluminis locum quod dicitur Septem venis in flumine qui dicitur Tiberis pergentem per criptam rubeam ad murum civitatis et a ipso loco per aquam venientem in iam predicto portico maiore. Concedimus denique in ipsa supradicta ecclesia sancti Salvatoris novem filas ad salem faciendum, quas emi iusto meo pretio a Iohannes Portuensis episcopus in via, qui da Bucina pergit ad portum, tantum pretio unam libram auri; simili modo dedimus alie tres filas ad salem faciendum in cancellata, quam benedictionem tribuit michi dompnus Leonem summus pontifex et universalis quarti pape a parte sui et sancte sedis apostolice per preceptum confirmavit. Sic denique possidendo tradimus donamus unam curtem qui dicitar Maceranum, qui non plus minus longe videtur esse a supradicto loco quam duodecim miliaria, iuxta salaria vetere, qui dividitur ad pontem Molui, quem emi a dompno apostolico videlicet Leone quarto papa licet centum libras in integrum, damus cum omnibus ad iam dicta curte pertinentibus cum prediis vineis pratis pascuis arboribus fructiferis vel infructiferis silvis pantanis aquis aquimolis aquarumque decursibus servis et ancillis aldii aldiabus colonis cum colonabus suis cultum vel incultum, omnia generaliter in integrum ad eandem curte pertinentibus inrevocabiliter concedimus. Itaque stabili iussu decrevit nostra auctoritas in prefata ecclesia tres presbiteros et duodecim clericos scolasticos litteras scientibus tonsis comis ministrent illic cum presbiteris ibidem deo famulantibus. Sicque de regnis nostris colligimus quattuor per trium partium in figura sancte trinitatis et quatuor evangelistarum, sic in honore duodecim apostolorum eligimus quatuor plane de Francia et quattuor de Auguittania, quattuor de Gallia, ut ibi serviant deo omnibus temporibus et nostre preceptioni obediant absque mora remota omni pigritia, colligant fratres peregrinos, qui migraturi sunt in istis partibus Rome, qualicumque accidentiis contingerit venientium sepelliantur ibidem in iam predicto loco sollicita caritate. Vocatur denique prior huius scole Raino, Ingelbertus, Gotbertus et Ingelrii de Francia, alii de Auguittania Dosde, Amis, Amat et Benuardus, de Gallia Frederig, Octone, Mellitus, Stefanus. Ita tamen constituimus, ut ipsi et successores eorum exibeant servitium deo et regni nostri terrarum statum obediant, ut ubicumque in istis partibus venientibus de ultramontanis partibus, si casu accidit moriendi, inquirant et sepeliant deducendum ad iam dictam ecclesiam. Pro qua causa annuatim volumus de regnis nostris Francia, Auguittania et Gallia remunerari in eodem loco ex unoquoque regno quatuor centi libras; in Francia colligant in Rempers quatuor centi libras, de Auguittania colligant ad sanctam Maria qui dicitur in Pogium, de Gallia colligant in Asie palatio, ut prehordinatis qui fuerint in ipsis predictis locis per ipsorum nuntiorum manus destinentur ducendis in iam prenotato loco, sicut nostra preceptali sanctione decrevit iussio, atque ibi servientibus nulla inpediatur causa necessitatis. Precipientes precipimus commorantibus ibidem, alium servitium exibeant deo et nostre serenitati. Idcirco quoscumque causa orationis de ultramontanis partibus venerint, ipsi sint ductores eorum ad orandum per limina sanctorum. De allata munera, quod datur per unaquamque ecclesias, quos per eorum ductiones mittuntur, ut duas partes predictis ecclesiis detur, tertia vero ipsi ductores accipiant, tantummodo hac prenotatione utetur. Scolastici una cum presbiteris suprascripte ecclesie sancti Salvatoris de regnis Franciae et Auguitanie seu Burgundionis, Alamannica et aliis numerosis regnibus, ut de Saxia et Frisia, omnibus aliis regnis ipsi ducant oratores et hospitent, sepeliant omnes. Quod quidem nostre assertioni verius credatur et nostre sanctioni utilius observetur, sugerente me humili suggestione dompno Leoni summe sancte sedis apostolice pontifici una cum episcopis archipresbiteris abbatibus et stipatus maxima multitudine prudentium virorum in basilica beati Petri apostoli in loco qui vocatur Ad quattuor rotas, similiter ego imperatore Karolo cum universis archiepiscopis sive episcopos atque de preordinibus viros erudimenta scientiae decoratos circumfultus congrua multitudine hoc preceptum optuli, sancte preceptioni eorum percuntavi commoditate suprascripte ecclesie et tandem bonum visum dompno pontifici quam et universi qui illic aderant deverunt, ut, quicumque inventus fuisset malivolo instigatus animo vel temerario hoc preceptum, quod nostre serenitati corroboramus et confirmamus, frangere aut corrumpere vel in alio usu ponere vel pontifex, qui per tempore prefuerit huius alme urbis Rome, non defenderit in omnibus omnino locis, in omni vero tempore gratis, tunc universi cum sacro pontifice dederunt perpetuam anathemationem, quatinus nullus dux marchio comes vicecomes castaldus, nulli regni nostri magna aut parva persona ibi molestare vel inquietare audeat in rebus vel in hominibus. Quod si quis diabolico furore exagitatus contraire voluerit, inprimis iram trinitatis incurrat, sortietur autem cum Iannes et Mambres adversarii Moysi, habeat partem cum Iuda Christi traditore dampnandus cum his, qui pollutis manibus crucifixerunt Christum, et cum hereticos, qui negant quicquid de deo credendum est, qui descendunt in infernum usque ad instar puncti; in presenti seculo sciant se pena subiacendum, componat auri optimi libras triginta, medietatem camere nostre et medietatem iam predicte ecclesie. Hoc nostre confirmationis preceptum firmiter stabilimus in perpetuum permansurum, que scribendum precipimus Alcuino levita et cancellario sacri nostri palatii, in vicesimo secundo die mense decembrio opus hoc compleri fecimus et anulo nostro subtus insigniri iussimus.
Signum manus domini nostri serenissimi invictissimi ac triumphatori pacifici magni imperatori.
Fregdig archicancellarii ex vice dompni augusti potentissimi atque sanctissimi terrarum orbis imperatori. Alcuinus cancellarius sanctione imperatoria perfecit adsummavit dedit complevit roboravit et absolvit.
Data anno ab incarnatione domini nostri Iesu Christi septingentesimo nonagesimo septimo, indictione septima (M.); actum est in palatio iuxta Vaticano ad basilica sancti Petri apostoli in mense decembri die XXII; feliciter amen.