Karl der Grosse errichtet zu Bremen für den nördlichen Theil des neu christianisirten Sachsenlandes ein Bistum, stattet es mit Besitz, Zehnten und dem anliegenden Theil Frieslands aus, überträgt es Willehad und bestimmt die Grenzen des Sprengels.
Datierung: 788 07 14
Ausstellungsort: Speier
In nomine domini dei et salvatoris nostri Iesu Christi. Karolus divina ordinante providentia rex. Si domino deo exercituum succurrente in bellis victoria potiti in illo et non in nobis gloriamur, et in hoc seculo pacem et prosperitatem et in futuro perpetue mercedis retributionem nos promereri confidimus. Quapropter noverint omnes Christi fideles, quod Saxones, quos progenitoribus nostris ob sue pertinatiam perfidie semper indomabiles ipsique deo et nobis tam diu rebelles, quousque illius, non nostra virtute ipsos et bellis vicimus et ad baptismi gratiam deo annuente perduximus, pristine libertati donatos et omni nobis debito censu solutos pro amore illius, qui nobis victoriam contulit, ipsi tributarios et sublegales devote addiximus, videlicet ut, qui nostre potestatis iugum hactenus ferre detrectaverunt, victi iam, deo gratias, et armis et fide domino ac salvatori nostro Iesu Christo et sacerdotibus eius omnium suorum iumentorum et fructuum tociusque culture decimas ac nutriture divites ac pauperes legaliter constricti persolvant. Proinde omnem terram eorum antiquo Romanorum more in provintiam redigentes et inter episcopos certo limite disterminantes septentrionalem illius partem, que et piscium ubertate ditissima et pecoribus alendis habetur aptissima, pio Christo et apostolorum suorum principi Petro pro gratiarum actione devote obtulimus sibique in Wigmodia in loco Bremon vocato super flumen Wirraham ecclesiam et episcopalem statuimus cathedram. Huic parrochie X pagos subiecimus, quos etiam abiectis eorum antiquis vocabulis et divisionibus in duas redegimus provintias his nominibus appellantes: Wigmodiam et
Lorgoe. Insuper ad prefate constructionem ecclesie in supradictis pagis LXX mansos cum suis colonis offerentes tocius huius parrochie incolas decimas suas ecclesie suoque provisori fideliter persolvere hoc nostre maiestatis precepto iubemus, mandamus et confirmamus. Adhuc etiam summi pontificis et universalis pape Adriani precepto nec non et Mogonciacensis episcopi Lullonis omniumque qui affuere pontificum consilio eandem Bremensem ecclesiam cum omnibus suis appendiciis Willehado, probabilis vite viro, coram deo et sanctia eius commisimus, quem etiam primum eiusdem ecclesie III idus iulii Wormatie consistentes consecrari fecimus episcopum, ut populis divini semina verbi secundum datam sibi sapientiam fideliter dispensando et novellam hanc ecclesiam canonico ordine et monasteriali competentia utiliter instruendo interim plantet et riget, quousque precibus sanctorum suorum exoratus incrementum det omnipotens deus. Innotuit etiam isdem venerabilis vir serenitati nostre eam quam diximus parrochiam propter barbarorum infestantium pericula seu varios eventus, qui in ea solent contingere, ad sustentacula sive stipendia dei servorum inibi deo militantium minime sufficere posse. Quam ob rem, quia deus omnipotens in gente Fresonum sicut et Saxonum ostium fidei aperuerat, partem prenominate regionis videlicet Fresie, que huic contigua parrochie esse dinoscitur, eidem Bremensi ecclesie suoque provisori Willehado episcopo eiusque successoribus perpetualiter delegavimus retinendam. Et quia casus preteritorum nos cautos faciunt in futurum, ne quis, quod non optamus, aliquam sibi in eadem diocesi usurpet potestatem, certo eam limite fecimus terminari eique hos terminos: mare occeanum, Albiam fluvium, Liam, Steinbach, Hasalam, Wimarcham, Sneidbach, Ostam, Mulimbach, Motam paludem que dicitur Sigefridismor, Quistinam, Chissenmor, Ascbroch, Wissebroch, Bivernam, Uternam iterumque Ostam, ab Osta vero usque quo perveniatur ad paludem que dicitur Chaltenbach, deinde paludem ipsam usque in Wemmam fluvium; a Wemma vero Bicinam, Faristinam usque in Wirraham fluvium; dehinc ab orientali parte eiusdem fluminis viam publicam que dicitur Hessewech Sturmegoe et Lorgoe disterminantem, Scebbasam, Alapam, Chaldhowa, iterumque Wirraham; ex occidentali autem parte viam publicam que dicitur Folwech, Derue et Lorgoe dividentem usque in Huntam flumen; dein ipsum flumen et Amrinum lucum silvestrem, quem incole loci Wildloch nominant, Finolam, Waldesmor, Berchol, Endiriad, paludem Emisgoe et Ostergoe disterminantem, Brustlacho, Biberlacho iterumque mare, firmos et intransibiles circumscribi iussimus. Et ut huius donationis ac circumscriptionis auctoritas nostris futurisque temporibus domino protegente valeat inconvulsa manere, manu propria subscripsimus et anuli nostri inpressione signari iussimus.
(M.) Signum domni imperatoris ac Karoli regis invictissimi.
Hildibaldus archiepiscopus Coloniensis et sacri palatii capellanus recognovi.
Data pridie idus iulii anno dominice incarnationis DCCLXXXVIII, indictione XII, anno autem regni domni Karoli XXI; actum palatio Nemetensi; feliciter amen.