REGEST MABILLE: Hérard, archevêque de Tours, renouvelle en faveur du monastère de Saint-Martin, récemment ruiné par les Normands, les priviléges d’exemptions et d’immunités accordés au dit monastère par ses prédécesseurs les évêques Crotbert, Berton et Ibbon, priviléges confirmés par le pape Adéodat et autres souverains pontifes; et afin que cette rénovation ait plus d’effet et soit plus stable, Hérard fait solennellement approuver cet acte par les évêques des quatorze provinces des Gaules et de la Belgique réunis en concile à Tusey, diocèse de Toul.
REGEST EDITION: Dieses Regest ist nicht öffentlich zugänglich.
Datierung: MABILLE: 860 11 07; EDITION: 860 10 22 – 860 11 07
EDITION: Hartmann, Wilfried (Hg.): Die Konzilien der karolingischen Teilreiche 860-874, Hannover 1998 (Monumenta Germaniae Historica Concilia 4), S. 34-38.
Sancta generalis synodus episcoporum quatuordecim provinciarum, Lugdunensium scilicet, Rotomagensium, Turonensium, Senonum, Viennensium, Arelatensium, Vesontionum, Maguntinorum, Agrippinensium, Trevirorum, Remorum, Biturigensium, Burdegalensium, Narbonensium, qui secundum instituta ecclesiastica, favore sedis apostolicae ac nutu domini nostri magni et orthodoxi regis Karoli gloriossissimi, anno incarnationis dominicae DCCCLX, indictione VIIII, VII Idus Novembris convenimus in villam Tussiacum Tullensis parochiae cum omnibus suffraganeis praedictorum metropolitanorum, omnibus ordinibus, potestatibus, personis ac dignitatibus universis, praesentibus scilicet et futuris, gratia vobis et pax a deo patre et domino nostro Iesu Christo, vero filio eius, et a spiritu sancto, trinitati scilicet individuae deitatis, detur atque multiplicetur. Cum apud nos ecclesiasticae utilitatis atque necessitatis negotia more ecclesiastico ventilarentur atque definirentur, obtulit nobis venerabilis abbas Hilduinus privilegia monasterii sancti Martini, quorum tenorem comperimus beatorum episcoporum ac praedecessorum nostrorum subscriptionibus roborata, necnon et praecepta regum atque imperatorum, qui tempore obitus beati Martini ipsum coenobium honorabiliter coluerunt et rebus atque donis admodum ditaverunt, sacrae synodo praesentavit. Prosecutus est etiam idem venerabilis abbas Hilduinus, qualiter praedictus locus lamentabilem devastationis insolitae malum a perfida gente Nortmannorum pertulit et quomodo metu classici exercitus periculosa pessimi discursus damna perpessus fuerit. Statuimus igitur annuente regia dignitate ac praefato abbate cum clero supplicante sacrosancti monasterii praestantissimi confessoris censurae nostrae edicto communi rationis consilio atque decreto, ut ecclesias omnes, quas tempore ipso tam in Francia quam in Aquitania, Burgundia seu in quacunque provincia, ubi legitimo iure possidet, vel quae postea vota fidelium eidem sancto domini contulerint, vel quae de cetero collata a quocunque fideli christiano extiterint, quicquid nobis vel archidiaconis nostris ex ipsis ecclesiis nobis pertinere videtur et servire dareve solebant, stipendiis et necessitatibus fratrum iamdicti monasterii sancti Martini, cum universitate potestatum villarumque seu appendicium suorum integerrime perpetuo concedimus et relinquimus, siquidem ex hoc et deinceps iure possideant, sibi semper vindicent et habeant. His ergo tantis ac talibus testimoniis sociorum excitatus animo decrevi ego in dei nomine Herardus, etsi quamlibet peccator, Turonicae urbis dei gratia episcopus, concessi atque donavi hoc, quod iamdudum a praedecessore nostro Chrotberto seu Ibbone, Turonicae urbis quondam episcopis, christianissima devotione ipsae sanctae basilicae vel congregationi ibidem consistenti fuit concessum vel etiam per auctoritatem sedis apostolicae papae urbis Romae consensu praedictorum episcoporum privilegium apostolica dictione fuit confirmatum, concessimus fratribus sancto Martino iure servientibus cessosque esse volumus ecclesiarum census, qui ad canonicorum victus pertinent, et servitutis opera, mansiones, pastus, munera, servitia, synodum et omnes consuetudines saeculares, quandiu canonici ecclesias in suo proprio victu tenuerint, amputamus et resecamus. Et quicquid nobis vel archidiaconis seu archipresbiteris servire solebant vel dare consueverant, sibi semper vendicent, habeant atque perpetuo iure tempore nostro vel successorum nostrorum defendant eisque proficiat perenni firmitate, nec nobis nec nostro cuiquam successori quicquam tribuant. Reverentissimis vero episcopis, in cuius parochia memoratum venerabile monasterium seu res aut ecclesiae ac possessiones eiusdem monasterii constiterint, faciendae tantum ordinationis sacerdotum atque levitarum vel conficiendi chrismatis sit tantum concessa licentia. Dispositionem venerabilis loci gerere ac canonicorum conversationem inquirere religioso abbati eiusque decano vel, quicumque probatissimi in eodem monasterio fuerint, potestatem habeant. Quod etiam praefati praesules consona sententia definierunt. Quisquis igitur quolibet tempore, quod nullatenus credimus, huius decretum privilegii, quod auctoritate apostolica subnixi consentiendo firmavimus, in totum vel in parte temerare tentaverit, suaeque praesumptionis audaciam digna emendatione minus correxerit, in perpetuum percellendum vel anathematizandum se noverit, non solum tantorum sententia sacerdotum, sed etiam aequissimo apostolicae condemnationis aculeo, quoniam violare pertinaciter nisus est, quod salubriter conservare debuerat. Et ita quoque huius privilegii sanctio firma ac rata indiminuta persistat atque permaneat, erga quod et praecellentissimi totius Galliae reges, ut scripta comperimus, ad reprimendas laicorum infestationes edicto praemunire idem venerabile monasterium regali pietate dignati sunt, ita et nos inspirante domino plena devotione deinceps in idipsum venerabilem Hilduinum abbatem suamque congregationem vel praefati monasterii sancti Martini antistitem volumus confirmare, qui omnes ecclesias abbatiae sancti Martini in Turonico Pago sua iussione tenere debet, ut inspecta ipsa privilegia tam decessorum nostrorum Chrotberti, Berthoni atque Ibbonis, quam Adeodati papae urbis Romae, seu confirmatione gloriosorum regum, ut nostro tempore vel successorum nostrorum omnimodis inviolabiliter conservetur, et in nulla qualibet parte, sicut a nobis decretum est corrumpatur. Abbas vero vel decanus, qui eligendus est, non eum nativitas aut divitiae vel ingenuositas praeferat, sed quem sanctitas, mores et gravitas vel pietas adornaverit, anteponant. In nullis quoque modis, quos praediximus, dissentiatis nobis praedicti successores, si non Martinus suo consortio, si non Christus vos suo excludat regno. Vos quoque venerandos mihi Galliarum praesules et Belgiae atque Aquitaniae metropolitanos et omnes confratres et coepiscopos supplex exoro, ut huic paginulae pro sancto nostro patrono sancto Martino assensum tribuatis, et manibus vestris infra scribendis, robur datis perpetuum, ut ad aeterna vobis praemia hoc privilegium per orationem quibus datur pervenire mereatis. Et si unquam aliquis inimicus veritatis hoc privilegium corrumpere voluerit, excepta excommunicatione apostolicorum sive episcoporum, verum etiam sexcentorum solidorum auri purissimi coactus exsolvat, quarum duas partes clericis inibi servientibus, tertiam vero abbati.
Ego in Christi nomine Herardus quamvis peccator episcopus, hoc privilegium integra voluntate et devotione ad monasterium sancti Martini suisque canonicis manu propria subscripsi atque firmavi.
Rodulfus Bituricensis episcopus subscripsi.
Guntarius Agrippinensis ecclesiae episcopus subscripsi.
Remigius ecclesiae Lugdunensis episcopus subscripsi.
Hincmarus ecclesiae Remensis episcopus subscripsi.
Wanilo munere divino Sennensis episcopus subscripsi.
Frotarius Burdigalensis ecclesiae episcopus subscripsi.
Hado munere divino Viennensis episcopus subscripsi.
Launus Aequalisinae sedis episcopus subscripsi.
Braidingus Matiscensium ecclesiae humilis episcopus subscripsi.
Stabilis Arvernensis ecclesiae episcopus subscripsi.
Huntfridus Morinensis episcopus subscripsi.
Hildigarius Meldensis episcopus subscripsi.
Ego Fridoldus Narbonensis episcopus subscripsi.
Stadilo Limovicensis episcopus subscripsi.
Erkembertus Baiocensis indignus episcopus subscripsi.
Agius Aurelianensis indignus episcopus subscripsi.
Abbo indignus Virdunensis episcopus subscripsi.
Godelsadus Cabilonensis episcopus subscripsi.
Arduinus Wellanensis ecclesiae episcopus subscripsi.
Raginelmus Tornacensis episcopus subscripsi.
Ionas Eduorum episcopus subscripsi.
Gunbertus Ebroicensis ecclesiae episcopus subscripsi.
Audisindus Helenensis episcopus subscripsi.
Inganardus sanctae Pictavensis ecclesiae episcopus subscripsi.
Isaac Lingonensis episcopus subscripsi.
Christianus Autissiodorensis episcopus subscripsi.
Aeneas Parisiensis episcopus subscripsi.
Datum in mense Novembrio, VII Idus ipsius mensis, anno XX regnante Karolo rege.
Geringus diaconus scripsit.