REGEST MABILLE: Béranger, roi des Lombards et des Romains, à la demande de l’abbé Robert son parent, restitue au monastère de Saint-Martin et lui confirme la possession des biens situées en Italie qui lui avaient été donnés par Charlemagne, son trisaïeul, savoir: le val de Côme, les villes de Sermione, Solari et Liana, avec toutes leurs dépendances. Il déclare les dits biens exempts de touts droits de justice, de tonlieu ou autre charge quelconque et veut que nul ne puisse forcer les hommes de Saint-Martin à lui servir de fidejusseurs, etc. En reconnaissance de ces bienfaits, les chanoines réciteront à perpétuité, à son intention, les trois psaumes savoir: à matines, Domine, ne in furore tuo primum; aux vêpres, De profundis, et à complies, Domine, exaudi orationem meam, auribus percipe obsecrationem meam, et feront mention de lui à la messe qu’en tout temps les chanoines disent entre l’heure de prime et de tierce pour le repos des âmes de ceux qui ont été les bienfaiteurs de Saint-Martin.
REGEST EDITION: Dieses Regest ist nicht öffentlich zugänglich.
Datierung: MABILLE: 896 02 15; EDITION: 896 02 14 (14)
EDITION: Schiaparelli, Luigi (Hg.): I diplomi di Berengario I, Torino 1960, S. 363-368, Nr. 1.
In nomine sanctae et individuae Trinitatis. Beringerius eiusdem unius omnipotentis Romanorum atque Longobardorum misericordia Dei rex. Cum instabili cursu humanum genus semper rotetur ad terminum, ita quod in hoc saeculo sit quisque positus hominum ut lucerna in vento ipsaque per semetipsam Veritas clamet: «Vigilate, quia nescitis diem neque horam quando dominus vester venturus sit», tanto sollicitius cuique hominum diem convenit expectare novissimum, quanto nostrum cognoscimus inevitabilem terminum. isdem praeterea factor et redemtor noster misericorditer promittit et daturus est dicens: «Quamdiu fecistis uni de minoribus his, mihi fecistis; venite, possidete paratum vobis a mundi origine regnum». quid vero reprobis minetur, agnoscimus; inquit enim: «Quicunque scandalizaverit unum de pusillis istis qui in me credunt, expedit ei ut suspendatur mola asinaria in collo eius et demergatur in profundum maris». Si igitur [petitionibus] non solum regni procerum fidelium nostrorum, verum etiam servorum et pauperum Dei pro quibuslibet ecclesiasticis necessitatibus et pauperum adminiculis aures nostras pulsantium libenter et votive annuimus, non solum id ad temporalis regni nostri statum felicius gubernandum atque regendum profuturum confidimus, verum etiam ad supradictum semper infinitum quod Christus fidelibus suis daturus est regnum facilius adquirendum [commodum] fore nullatenus dubitamus. Noverit igitur omnium regni nostri industria et sagacitas procerum sanctorum scilicet praesulum et abbatum comitumque sive omnium Christi fidelium principum, quoniam recepimus per fidelem nostrum nomine Adalbertum gloriosi post regem principis Franciae scilicet et Neustriae, Aquitaniae quoque sive Britanniae, insuper etiam et gregis incliti confessoris Christi Beati Martini Rotberti specialiter abbatis, propinqui quidem nostri, legationem et epistolas quibus nostrae consanguinitatis, immo et mercedis familiaritatem devotius implorabat, uti res, quas proavus noster magnus Karolus Deo et sancto confessori eius eidem Martino patrono nostro, cuius specialis apud Dominum vite legitur gloria, in Italia nunc nostro regno devotus contulerat, quas etiam idem Rotbertus ad solatium eiusdem sancti suorumque canonicorum gubernare debebat quasque quorundam cupiditate modernis temporibus idem Sanctus Martinus amissas habebat, nos ei nostro munere regio pro Dei et sancti Martini atque ipsius amore nostraque aeterna mercede per nostrae auctoritatis preceptionem restaurare et reddere dignaremur. nihilominus etiam praefatorum Sancti Martini canonicorum alias nobis speciales obtulit litteras quibus etiam itidem fratres miserabiliter suam deplorabant propter sedulam Nortmannorum oppressionem inediam, simulque pollicitabantur, ut si id quod supradictus Rotbertus ipsorum proprius abbas petebat [concederemus], cantarent [pro] nobis tam ipsi quam successores eorum futuris semper temporibus tres psalmos, unum ex ipsis ad matutinas: «Domine ne in furore tuo [arguas me]», primum et alterum ad vesperas: «De profundis», tertium vero ad completorium: «Domine exaudi orationem meam, auribus percipe obsecrationem meam», habentes insuper nostri memoriam etiam in missa quam omni tempore inter horam primam pro illis qui Sanctum Martinum de propriis ditaverunt rebus cantant et tertiam. Quorum lacrimosas et miserabiles deplorationes humane compatientes votisque et precibus tot fidelium devotius annuentes, cum consultu fidelium procerum nostrorum per huius nostrae altitudinis praeceptum reddimus atque restauramus omnipotenti Deo et eidem fideli confessori eius beatissimo Martino speciali quidem patrono nostro, cui et animam nostram Deo reddendam simul commendamus et corpus suaeque congregationi, res scilicet omnes quas praefatus proavus noster magnus rex Karolus ad praefatorum vestimenta in Italia condonaverat canonicorum quas petebant, vallem videlicet Caumoniam et Sirmionense castrum, Solarium etiam atque Lianam cum omnibus illarum integritatibus [et appenditiis] in quibuscunque adiaceant terminis sive locis, cum vineis, terris, silvis, pratis, pascuis, aquis aquarumque decursibus, olivetis, cum ecclesiis et villis et mancipiis utriusque sexus in eisdem commanentibus et cum omnibus aliis rebus ad ipsas pertinentibus quibuscunque vocentur nominibus, quaesitis et adhuc inquirendis, et sicuti in eiusdem magni Karoli praeceptione continetur, quicquid insuper postmodum pietas Dei augmentare ipsis permiserit rebus et in nostram perpetuam elemosinam atque coniugis, praedecessorum [insuper] atque successorum nostrorum regum qui Deum et sanctum Martinum sic amaverint, ut amamus, hancque etiam nostram praeceptionem ita inviolabilem conservare studuerint, ut optamus, aliorumque etiam procerum nostrorum atque principum sive etiam in elemosinam praelibati Adalberti marchionis nostri suaeque quondam uxoris Gislae nostrae prolis, qui hoc per legatos et epistolas nobis ambasciavit ac totis nisibus nobiscum perducere studuit ad effectum, ut in praescriptis sacris orationibus nobiscum maneant in aeternum, tota mentis nostrae devotione ita eas reddendo hac nostra praeceptione confirmanus, ut ab hodierna die in ius et gubernationem praetitulati principis et abbatis Rotberti suorumque successorum abbatum et in ordinationem Sancti Martini canonicorum, decani videlicet quicunque extiterit et seniorum fratrum ipsorum, ipsorum quoque successorum ad supplementa eorundem fratrum sub nostrae immunitatis tuitione et ab omni iudiciaria exactione excepta fratrum penitus libere permaneant in aeternum. Praecipientes ergo iubemus et iubendo praecipimus, ut nullus index publicus vel [quilibet] superioris aut inferioris rei publicae procurator in his praetitulatis omnibus rebus ad causas iudiciario more audiendas, in quibuscunque nostri regni consistant partibus, ingredi audeat, nec etiam homines in eisdem rebus manentes, cuiuscumque sint status, distringere nec fideiussores tollere aut ullum ab eis tributum vel teloneum ex ullis negotiis requirere nostris neque futuris temporibus, ut in praeceptis praedecessorum parentum nostrorum regum continetur, ullo modo praesumat. et quicquid de praedictis rebus Deo et Sancto Martino ipsiusque canonicis a nobis redditis et perenniter confirmatis ipsisque pertinentibus et adhuc a fidelibus conferendis ex omnibus districtis, excepta ipsius pretiosi sancti immunitatis auri multa, in ius nostrae ditionis cedendum erat, nostrae largitatis munere per inmensum volumus esse eidem Sancto Martino sibique famulantibus canonicis, sicuti in eorum aliis praeceptis continetur, concessum, quatinus ad sustentationem ipsorum sive pauperum semper sit supplementum. Si quis autem in tantam prorumpere nisus fuerit audaciam, ut hoc nostrae devotionis et auctoritatis praeceptum violare praesumpserit, sicuti in aliorum praeceptionibus regum continetur, non solum in offensionem nostram successorumque regum se noverit esse lapsurum, verum etiam sexcentorum solidorum auri ad purum excocti se noverit poena multandum, ex hac tamen auri multa duas partes rectores canonici eiusdem Sancti Martini, tertiam vero ius districti nostri recipiat. Ut autem huius nostrae auctoritatis praeceptum [perpetuum] in Dei nomine obtineat firmamentum et a cunctis sanctae Dei Ecclesiae fidelibus inviolabile semper conservetur et inconvulsum, manu nostra propria illud subter signare studuimus, et anuli nostri impressione signari iussimus.
Signum Berengerii regis Longobardorum.
Abbo cancellarius recognovit.
Data .XV. kal. marcii, anno .VIII. et primo regni nostri. Actum apud Papiam civitatem.