Pancarte des coutumes régissant le lieu de Saint-Guingalois et réglementant les relations des bourgeois de Gervais de Château-du-Loir avec les bourgeois du prieuré.
Datierung: 1067-1095
Universis presentes litteras inspecturis, Gaufridus, Dei gratia Cenomannensis [episcopus], salutem in Domino. Noveritis nos videsse et inspexisse litteras Gervasii quondam domini Castri Lidi, non cancellatas, non abolitas, verba que sequuntur sub serie continentes. He sunt consuetudines loci Sancti Guingaloei. In tota terra Sancti Guingaloei, ubicumque homo ipsius sancti vel vendat vel emat, Sancto Guingaleo reddit consuetudinum. Extraneus autem Gervasio, ubiconque vadat ad mercatum vel undecunque veniat, qualemconque mercem portet, nunquam dat pedagium neque ullam consuetudinem in toto honore Gervasii. De bosco mortuo sumunt homines Sancti Guingaloei quantum volunt sine licentia et dant forestagium Sancto Guingaloeo; de vivo similiter ad omnes necessitates suas, sine ulla emptione, sed ad forestarium vadunt ut ipse demonstret ubi prendere debeant; sed ad vendendum non possunt aliquid inde facere nisi per forestarium. Monachi autem sument et de vivo et de mortuo quantum voluerint et quodcunque voluerint. In quemconque boscum pertinentem ad honorem Gervasii currant porci monachorum vel hominum Sancti Guingaloei vel hominum Sancti Salvatoris non habebit [quisquam] pasnagium nisi monachi. Quicunque faciat forefactum, sive parvum sive grande, sive extraneus seu quilibet, in tota terra Sancti Guingaloei totam forfacturam habet Sanctus Guingaloeus, et quiconque forfaciat in terra Gervasii vel ubiconque, postquam fuerit in terra Sancti Guingaloei, nullus persequetur eum nec habere suum nec distringetur nisi per ministrum Sancti Guingaloei. Homo Sancti Guingaloei ubiconque forfaciat, nullus capiet de eo vindictam donec fecerit inde clamorem ad ministrum Sancti Guingaloei, et si ille non fecerit inde rectum, clamabit prius ad monachum quam aliquam querat inde vindictam; et similiter est per omnia de terra Sancti Salvatoris et de hominibus eius. Si homo Sancti Guingaloei vendit vel panem vel vinum vel quodlibet aliud et venerit minister Gervasii rogans eum ut credat sibi aliquid, si ille noluerit ei credere, homo Gervasii nullam vim faciet illi. De omni burgo castelli unde census exit, habet Sanctus Guingaloeus medietatem census. In festivitate sancti Guingaloei que est secundo kalendas augusti, a medio die, de omni re que venditur in toto castello sive extra castellum, habet Sanctus Guingaloeus venditionem totam et omnes consuetudines que de feria exeunt per quoscunque dies feria illa duraverit. Si quis dederit vel vendiderit Sancto Guingaloeo vel de patrimonio suo aut de alodis aut de emptionibus suis, aliquam rem in qua Gervasius habeat aliquam consuetudinem, postquam res illa fuerit in potestate Sancti [Guingaloei], nichil inde habebit Gervasius. Omnes homines ipsius castelli qui non possunt molere in duobus molinis stagni, vadunt per bannum ad molinos Sancti Guingaloei. Quod si quis comprehenditur portans annonam ad alium molinum, habet Sanctus Guingaloeus ipsam annonam et asinum et Gervasius de homine illo tres libras denariorum. Terram Sancti Salvatoris dedit nobis Gervasius in quantum fossati extenduntur usque ad Iram aquam, ita ut locus ille proprie pertineat ad locum Maioris monasterii ita solutus et quietus ut nemo ius ullum in eo vindicet nisi soli monachi Sancti Martini. In feria que est in festivitate sancti Iohannis, si homines monachorum volunt vendere vel panem vel carnem vel aliquam huiusmodi mercem, portabunt omnia in feriam preter vinum; vinum autem vendent in domibus suis et dabunt vendicionem monachis. In ipso etiam die ferie, si post solis occasum supervenerint eis peregrini vel quilibet hospites, vendent eis panem et carnem et quicquid ad esum pertinet. Si quis homo non habet propriam domum in burgo Gervasii, ille si vult potest facere domum et hospitari in burgo Sancti Salvatoris; [similiter si burgensis Gervasii habet filium vel filiam, si vult potest eos hospitari et domum eis facere in burgo Sancti Salvatoris]. Si homo extraneus vendat vel emat in burgo Sancti Salvatoris, habebit Gervasius consuetudinem de extraneis, monachi de burgensi[bus]; sed homo Gervasii nonquam intrabit burgum Sancti Salvatoris propter illam consuetudinem requirendam, sed nec propter ullam alteram.Burgenses Sancti Salvatoris sument boscum et vivum et mortuum sicud burgenses Gervasii. Homines Sancti Guingaloei et burgenses Sancti Salvatoris nunquam vadent in expeditionem neque in prelium neque in ullam corveium, nisi ad opus Sancti Guingaloei vel Sancti Salvatoris. De omnibus exemplationibus bosci Sancti Martini et de toto illo bosco habet Sanctus Guingaloeus decimam et sepulturam, panes et candelas et omnes redditus terre qui ad ecclesiam pertinent..... Nos autem presentibus litteris sigillum nostrum apponi fecimus in testimonium veritatis. Datum mense octobris anno Domini M CC LIII.