IIn nomine sanctae et individuaeTrinitatis. Omnipotentis Dei misericordia, Rodulfus, Francorum rex. Si petitionibus servorum Dei pro quibuslibet ecclesiasticis necessitatibus aures nostras pulsantium libenter annuimus et ad divinae potentiae in locis Deo dicatis uberius famulandum auxilium porrigimus, id nobis procul dubio et ad mortalem vitam temporaliter deducendam et ad futuram feliciter obtinendam commodum provenire confidimus. Igitur notum esse volumus cunctis sanctae Dei ecclesiae fidelibus et nostris scilicet praesentibus atque futuris, quia adiit serenitatem culminis nostri vir venerabilis, noster quoque satis superque fidelis Hugo, inclitus abba utriusque monasterii eximii confessoris Christi beati Martini ac regni nostri marchio, humiliter reverenterque deposcens ut monasterium Sancti Martini, quod ex antiquo sermone Maius Monasterium dicitur, cum omnibus rebus sibi pertinentibus ut sicut antea aliud monasterium sive basilicam eiusdem sancti confessoris, in qua ipse dominus noter Martinus corpore quiescere videtur cum suis omnibus rebus nostrae defensioni commiserat, de more regum predecessorum videlicet nostrorum sub nostrae immunitatis tuitione sive defensionis munimine recipere dignaremur, ut, sicut temporibus magni Karoli atque filii eius Hludowici quondam Augusti, seu etiam alterius Karoli regis serenissimi necnon domni Odonis atque gloriosissimi regis omniumque predecessorum nostrorum regum, tam idem tum praelibatum Maius Monasterium quam etiam eaedem ipsae res sibi pertinentes in quibuslibet regni nostri partibus consistentes inconvulso firmitatis iure eatenus ad peculiaria stipendia seu necessarios usus canonicorum ibidem Christo sanctoque ipsius confessoris Martino sedulo famulantium, per instrumenta predictorum regum ad laudem nominis Christi conservatae sunt, ita et nostris temporibus sine aliqua subtractione vel diminutione sub nostrae immunitatis defensione consistere et ab omni publica functione ac iudiciaria exactione illas ipsas res immunes liberasque fore decerneremus. Hac itaque saluberrima praefati illius abbatis suggestione permoti, petitionibus eiusdem congruentissimis tanto libentius assensum praebuimus quanto illum erga fidelitatem Dei sanctique ipsiusMartini ac nostram intellexeramus esse devotum; et insuper id quod sanctiendum ille petebat nostris futurisque temporibus eidem venerabili monasterio ac fratribus illic perpetuo degentibus providebamus constare proficuum. Praecipientes igitur IUBEMUS UT NULLUS IUDEX PUBLICUS aut QUISLIBET iudiciariae potestatis AUT NULLUS EX FIDELIBUS NOSTRIS TAM PRAESENTIBUS QUAM ET FUTURIS, in praelibatum Sancti Martini Maius Monasterium, quod est prope Turonicam civitatem, iuxta alveum Ligeris situm, seu in ECCLESIAS ad se respicientes sibique subditas, AUT LOCA VEL AGROS ET RELIQUAS POSSESSIONES QUAS IN QUIBUSLIBET PAGIS ET TERRITORIIS INFRA DICIONEM REGNI NOSTRI possidere ecclesia illa dinoscitur, QUICQUID IBIDEM PROPTER DIVINUM AMOREM CONLATUM FUIT vel ETIAM DEINCEPS IN IUS IPSIUS SANCTI LOCI A DEUM TIMENTIBUS HOMINIBUS VOLUERIT PIETAS DIVINA AUGERI, AD CAUSAS AUDIENDAS VEL FREDA EXIGENDA, AUT MANSIONES VEL PARATAS FACIENDAS, AUT FIDEIUSSORES TOLLENDOS, AUT HOMINES IPSIUS MONASTERII TAM INGENUOS QUAM ET SERVOS SUPER EIUSDEM TERRAM COMMAMENTES DISTRINGENDOS, NEC TELONEUM AUT INFERENDAS, AUT ROTATICUM VEL RIPATICUM SIVE PORTATICUM, SEU ETIAM EXCLUSIATICUM, AUT NOTATICUM VEL RETIATICUM AUT HERBATICUM REQUIRENDUM, NEC ULLAS REDHIBITIONES AUT INLICITAS OCCASIONES INGERENDAS, NOSTRIS ET FUTURIS TEMPORIBUS INGREDI AUDEAT, VEL EA QUAE SUPRA MEMORATA SUNT PENITUS EXIGERE PRESUMAT. Decernimus etiam atque concedimus benignitate regali pretitulatis canonicis, ad suggestionem, ut dictum est, atque praecatum saepius nominandi abbatis Hugonis, videlicet ut villae quae ad victum eorum potumque necnon et vestimenta deputatae sunt, quarumque nomina in instrumentis regum habentur inserta, absque ulla inquietudine eis perpetuo deserviant; areas etiam sive domos earum tam infra ipsum monasterium quam infra civitatem sitas, ortulos quoque atque ex ipsa potestate manuum firmitates quas unusquisque habet vel habiturus est, regali munificientia ita eis indulgere satagimus ut habeat illorum quisque alumnis suis seu quibuscumque voluerit tantum canonicis, veluti habent fratres congregationis Sancti Martini basilicae, licentiam dimitendi vel, si maluerint, vendendi. Intulit praeterea etiam nobis idem Hugo abbas multum diligendus, veridico suo et nobili quodam praesagio timere se nimium malis quae et de praesenti locis sanctorum Dei contingunt et de futuro eis deteriora evenire possunt, hoc est quia non solum in laicali sed in ipso ecclesiastico ordine tales esse noscuntur qui eadem loca tamquam ad regendum vel suscipiunt vel suscipere cupiunt, ut rerum ipsorum locorum non rectores verissimi sed pervasores atque rapaces esse velint perversissimi. Propterea libet nobis liberalissima nostra maiestate eis qui huiusmodi sunt obicem precepti usquequaque protendere eosque ab hac malesuada intentione penitus excludere, ita ut nullus alius abhinc et in reliquum tempus illius Maioris Monasterii rector vel abbas esse presumat, nisi ille tantum qui alterius monasterii sive basilicae Sancti Martini in qua ipse etiam corpore quiescit, rector vel abbas extiterit, secundum quod in preceptionibus continetur regum et in privilegiis sanctorum apostolicorum habetur insertum. QUICQUID igitur DE PRAEFATIS saepefati Maioris MONASTHERII REBUS IUS FICI exigere POTERAT, IN NOSTRA ELEMOSINA EIDEM concedimus MONASTERIO, UT PERPETUIS TEMPORIBUS AD PERAGENDUM divinum officium sive SERVITIUM FIAT AUGMENTUM ET SUPPLEMENTUM QUATINUS IPSIS SERVIS DEI QUI IBI perpetuo famulantur tam pro domno Odone gloriosissimo rege quam etiam pro domno Rotberto rege serenissimo, PRO NOBIS quoque AC CONIUGE NOSTRA, necnon pro Hugone dulcissimo abbate ET pro STABILITATE TOTIUS REGNI A DEO NOBIS CONLATI, IMMENSAM CLEMENTIAM DEI DELECTET EXORARE. Si quis autem in tantam prorumpere ausus fuerit temeritatem et hoc preceptum nostrum violare presumserit, non solum in offensam nostram lapsurum, verum etiam auri libras XXX se noverit poena multandum, ex quo duas partes rectores monastherii, tertiam vero ius fisci recipiat. Et ut haec auctoritas inviolabilem obtineat effectum et a fidelibus sanctae Dei ecclesiae et nostris verius credatur ac diligentius conservetur, manu propria subterfirmavimus et de bulla nostra solempniter insigniri iussimus.

Signum domni Rodulfi regis serenissimi.

Heribertus notarius ad vicem Abbonis presulis necnon archicancellarii recognovit. Data nonas octobris, anno domni Rodulfi serenissimi regis X. Actum Compendio palatio, in ipsa Sancti Cornelii basilica. In Dei nomine feliciter. Amen.