Le pape Célestin II, à la prière de l’abbé Wibald, confirme au monastère de Stavelot ses possessions et ses privilèges.
Dating: 1143 12 30
Place of Composition: Latran
CELESTINUS EPISCOPUS SERVUS SERVORUM DEI DILECTIS FILIUS WIBOLDO STABULENSI ABBATI EJUSQUE FRATRIBUS TAM PRESENTIBUS QUAM FUTURIS REGULAREM VITAM PROFESSIS IN PERPETUUM. Apostolici moderaminis clementiae convenit religiosos diligere et eorum loca pia protectione munire. Dignum nam que et honestati conveniens esse cognoscitur, ut qui ad ecclesiarum regimen assumpti sumus, eas et a pravorum hominum nequitia tueamur et apostolicae sedis patrocinio foveamus. Eapropter, dilecte in Domino fili WIBOLDE abbas, tuis justis postulationibus debita benignitate gratum im partientes assensum, Stabulense monasterium, cui, Deo auctore, preesse dinosceris, sub beati Petri et nostra protectione suscipimus et presents scripti privilegio communimus; statuentes ut quascumque possessiones, quaeumque bona idem monasterium in presentiarum juste et canonice possidet aut in futurum concessione pontificum, largitione regum vel principum, oblatione fidelium seu aliis justis modis, Deo propitio, poterit adipsci, firma vobis vestrisque successoribus et illibata permaneant. In quibus hec propriis duximus exprimenda vocabulis : Malmundarium videlicet, quod sicut ab initio fundationis sue fuisse dinoscitur, semper subditum sit Stabulensi loco quemadmodum cella monasterio, monachi vero ipsius loci Stabulaus professionem faciant, et ubi abbas providerit benedicantur et ordinentur, nec pro eodem loco Stabulensis abbas, qui pro tempore fuerit, cogatur Coloniensi archiepiscopo obedientiam promittere vel animarum curam ab ipso suscipere; castellum quod Longia vocatur, prohibentes quod nullus advocatus ibi aliquid sibi usurpare presum at, sed in dispositione abbatis omni tempore permaneat; ecclesiam in Sprimont, in Heirant, in Turinnes, in Hosainmont, in Oiseis, in Graisdis, in Aldendorph, in Amblaua, in Tumbis, in Clotena; villam Germiniacum et duo molendina super fluvium Suppiam, villam Turinnes, villam Sprimont, Lukesenges, Vilippes, Tauernou, Hussenebach quam dedit vobis liber homo Godefridus, villam Bacen. Ordinationes autem ecclesiarum et decimationes earum sicut hactenus habuistis vobis nichilo minus confirmamus, statuentes ut in parrochialibus ecclesiis quas tenetis nullus episcopus absque abbatis assensu presbyterum collocet, sed juxta decretum predecessoris nostri bone memoriae pape URBANI, episcopi parrochiae curam cum abbatis consensu sacerdoti committant, ut ejusmodi sacerdotes de plebis quidem cura episcopo rationem reddant, abbati vero pro rebus temporalibus ad monasterium pertinentibus debitam subjectionem exhibeant. Prohibemus quoque ut in possessionibus ipsius monasterii nullus juariam vel maioriam aut villicationem hereditario seu feodi jure per successionem teneant, sed in potestate abbatis sit ordinare et cum oportunum cognoverit immutare; securitatem etiam et libertatem in circuitu ipsius monasterii infra leuguam, sicut a regibus sive imperatoribus rationabili providentia concessum est, nullus presumat infringere. Idem vero monasterium tertium advocatum non habeat, sed juxta antiquam consuetudinem II tantum, quorum primus advocatiam cum banno de manu regum vel imperatorum accipiat, alter autem qui de manu primi advocati beneficium acceperit, bannum a regibus vel imperatoribus accipiat; nec liceat eis in possessionibus vel personis monasterio pertinentibus hospitia, placita, precarias, exactiones facere, non palefridos tollere, non freda, non redibitiones, non consuetudines quae mortuae manus vulgo appellantur exigere, sed sicut in scriptis regum vel imperatorum continetur ad jus et ordinationem abbatis pertineant. Ministeriales autem, cum ad festa monasterii convenerint, nullum servitium aut pastum exigant, nisi quantum abbas rationabiliter eis providerit inpendendum. Addentes etiam auctoritate apostolica interdicimus, ut abbatia ipsa nulli in beneficium vel concambium detur, nec a laico unquam regatur, nec liceat abbati qui pro tempore fuerit possessiones vel bona ipsius in feodum vel in pignus alicui dare, nec ullam prorsus commutationem vel quamlibet alienationem absque communi capituli consilio exinde facere. Obeunte vero te nunc ejusdem loci abbate vel tuorum quolibet successorum, nullus ibi qualibet surreptionis astutia vel violentia preponatur, set liceat vobis communi consilio vel partis consilii sanioris secundum Die timorem et beati Benedicti regulam absque ullius contradictione abbatem eligere. Crisma quidem, oleum sanctum, consecrationes altarium seu basilicarum, abbatis benedicitionem et monachorum ordinationem, qui ad sacros ordines fuerint promovendi, a diocesano suscipiatis episcopo, si quidem catholicus fuerit et gratiam atque communionem sedis apostolicae habuerit, et ea gratis et absque aliqua pravitate vobis voluerit exhibere, alioquin liceat vobis catholicum quemcumque malueritis adire antistitem, qui nimirum nostra fultus auctoritate quod postulatur indulgeat. Porro abbas qui pro tempore eidem loco prefuerit ad nullius nisi diocesani episcopi synodum ire cogatur. Presbitieri autem sive clerici qui in vestris ecclesiis deserviunt debits et consueta vobis servitia absque ulla cotradictione persolvant. Sepulturam quoque ipsius loci liberam esse concedimus, ut quicumque se illic sepeliri deliberaverint, nisi forte excommunicati sint, nullus ibsistat, salva tamen justitia matricis ecclesiae. Decernimus ergo ut nulli omnino homnium liceat prefatum monasterium temere perturbare aut ejus possessiones auferre vel ablatas retinere, minuere, aut aliquibus vexationibus fatigare, set omnia integra conserventur, eorum pro quorum gubernatione et sustentatione concessa sunt usibus omnimodis profutura, salva vero sit antiquae libertatis justitia. Si qua igitur in futurum ecclesiastica secularisve persona hanc nostre constitutionis paginam sciens contra eam temere venire temptaverit, secundo tertiove commonita, si non satisfactione congrua emendaverit, potestatis honorisque sui dignitate careat reamque se divino judicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat et sacratissimo corpore ac sanguine Deo et Domini redemptoris nostri Jesu Christi aliena fiat atque in extremo examine districte ultioni subjaceat. Cunctis autem eidem loco justa servantibus sit pax Domini nostri Jesu Christi; quatinus et hic fractum bone actionis percipiant et apud districtum judicem praemia eternae pacis inveniant. AMEN. AMEN. AMEN.
(L. R.) Ego Celestinus catholicae ecclesiae episcopus ss. (L. M.)
+ Ego Conradus Sabinensis episcopus ss.
+ Ego Theodewinus sanctae Rufinae episcopus ss.
+ Ego Albericus Hostiensis episcopus ss.
+ Ego Stephanus Prenestinus episcopus ss.
+ Ego Guido presbyter cardinalis titulo sancti Grisogoni ss.
+ Ego Goizo presbyter cardinalis sanctorum Sergii et Bachi ss.
+ Ego Gerardus diaconus cardinalis sanctae Mariae in Domnica ss.
+ Ego Octavianus diaconus cardinalis sancti Nycholai in carcere Tulliano ss.
+ Ego GG. Diaconus cardinalis sancti Angeli ss.
Datum Laterani per manum GERARDI sancte Romane ecclesie presbytero cardinalis ac bibilothecarii III kalend. januarii, indicitione VII, incarnationis dominice anno M° C° XL° III°, pontificatus vero domni Celestini II pape anno primo.