REGEST MABILLE: Bulle du pape Grégoire V, par laquelle il confirme les privilèges de Saint-Martin, énoncés dans les actes d’Adeodat et de Nicolas ses prédécesseurs, et permet aux religieux du dit monastère d’avoir un évêque particulier pour administrer la parole de Dieu aux pèlerins. Le pape dit que l’église de Saint-Martin a eu d’ancienneté son propre évêque pour administrer la parole de Dieu aux fidèles qui venaient de toutes parts au tombeau de Saint-Martin, il maintient ce droit et ordonne que, lorsque cet évêque mourra, l’abbé et les religieux en choisiront un autre qui sera consacré par les évêques voisins suivant la coutume, afin que la longueur du voyage ne retarde point les fonctions et l’exercice du ministère (il est probable qu’avant, l’évêque de Saint-Martin allait à Rome se faire sacrer par le pape son supérieur immédiat). En outre le pape défend au métropolitain de faire en cette église ou en celles de sa dépendance aucune fonction ou acte de juridiction ; car il veut que l’administration spirituelle en demeure à son évêque sous l’autorité de l’abbé.
REGEST EDITION: Dieses Regest ist nicht öffentlich zugänglich.
Datierung: MABILLE: 996 09 26; EDITION: 996 09 26
EDITION: Zimmermann, Harald (Hg.): Papsturkunden 896-1046. Zweiter Band: 996-1046, Wien 1988, S. 649-652, Nr. 332 (= J³ †8286).
Gregorius episcopus, servus servorum Dei, omnibus fratribus in monastorio sancti Martini viventibus, Otthoni scilicet decano eximii gregis beati Martini, patroni nostri.
Innotuit satis profecto digne auribus nostris, qualiter idem grex nunc usque degerit atque privilegia tam regalia quam praedecessorum nostrorum, domni Adeodati atque Nicolai, habuerit, ut seposita potestate episcopali Turonice urbis, quicquid in suprafato grege disponendum erat sive regendum aut corrigendum, abbas eiusdem monasterii cum suo preposito necnon decano ceterisque probatissimis viris sub sua tenuerit dicione. Ob hoc pergrandis nos constringit sollicitudinis cura, queque ad stabilitatem pertinere dignoscuntur locorum nobilium ordinare. Ideo secundum antiquam consuetudinem eidem venerabili loco apostolice institucionis censura confirmari a nobis deposcit, quatenus privilegia, que a predecessoribus nostris sancte recordacionis, domno scilicet Adeodato atque Nicolao, firmata esse constant, in isto tempore nostra apostolica eidem loco auctoritate demum confirmarentur. Idcirco vestris annuentes votis prelatorum patrum institucione decreta prorsus apostolicis infulis sanctimus simulque eadem roboramus apostolicam sequendo normam. Quapropter auctoritate beati Petri apostolorum principis fulti decernimus iam dicto monasterio vestro statuentes prorsus omnia, que usque nunc sunt, et <ut liceat ibidem habere episcopum, sicut a priscis temporibus fuit, per cuius predicationem populus, qui a diversis regionibus devota mente cothidie ad sancta eiusdem confessoris Christi monasterii limina concurrit, remedia percipiat a Creatore animarum. Et quando episcopus sancti prefati loci de hoc seculo migraverit et alius ab abbate necnon eadem congregacione religiosus electus fuerit, sine qualibet controversia, ne longitudo itineris obsit, a vicinis episcopis, sicut mos extitit, ordinetur. Et si, quod absit, aliquo livore infecti episcopi atque invidia ordinare distulerint, hac licentia sive privilegii iure revocati per institutionem hanc apostolicam cum testimonio abbatis sui et clericis propriis eorum manibus decretum hoc subscriptum ferentibus sine dilacione ordinetur pro consuetudine, ut lumen, quod ibidem hactenus tanto tempore per episcopi predicacionem claruit, illis temporibus non minoretur omnino aut, quod nephas est, extinguatur.> Neque episcoporum metropolitanus de praefato monasterio vel cellulis eiusdem ecclesie sive titulis seu oratoriis dicioni ipsius constitutis aut ordinacionis facere sive pro crisma conficiendo venire atque exquisita re agere aut distringere vel ad se presbiteros convocare, nec ullus episcopus altaria eorum ecclesiarum sine eorum consilio vendere presumat, <sed per hanc auctoritatem privilegii nostri episcopus ex ipso venerabili monasterio canonice curam pastoralem et sollicitudinem ministerii sui in prelatis adiacentibus vel subicientibus nominatis venerabilibus locis habeat, et queque emendanda et corrigenda sunt, cum consensu abbatis sui canonica institutione et secundum ordinem cuncta peragat. Si vero quelibet discordia inter vicinos episcopos seu episcopum prefatum, quod non optamus, orta fuerit, nullus audeat abbate minime annuente sepius nominati monasterii episcopum distringere vel in qualibet iudicare parte. Quod si abbas monasterii nullo modo valuerit inter eos delimare sententiam, nostris apostolicis eveniant obtutibus concordia refformandi>. Igitur regalis munificentie edicto simulque votis et precibus tot fidelium annuendo statuimus et huius sancte et apostolice sedis decreto firmamus, ut, sicut huius precepti series continet, ita decanus, sacerdotes aut clerus eiusdem monasterii res omnes regio sibi munere concessas cum universitate suorum appendiciorum perpetuo possideant integerrime, ita ut nullius potestatis vir quicquam exinde de eorum dominio vel possessione presumat aufferre, in quo misericordie sue beneficium regia dignitas fratribus in eodem cenobio sancti Martini morantibus largiri disposuit. Statuentes apostolica censura sub divini iudicii obtestacione et anathematis interposicionibus, ut nullus umquam successorum nostrorum pontificum aut qualibet dignitate preditus potestate vel alia quecunque magna parvaque persona presumat contra hoc nostrum apostolicum privilegii preceptum agere, potius autem firmissimum atque stabile eum eius temporibus decernimus permanendum. Si quis autem quolibet tempore, quod nullo modo credimus, huius decretum privilegii apostolica auctoritate firmatum in toto vel in parte temerare temptaverit sueque presumpcionis digna emendatione minus correxerit, sciat se auctoritate domni mei beati apostolorum principis Petri anathematis vinculo esse innodatum et a regno Dei alienum atque cum dyabolo et eius atrocissimis pompis eterno incendii supplicio depputatum, et perpetue dampnacioni submissum. At vero qui observator et custos nostri apostolici privilegii extiterit, benedictionis gratiam vitamque eternam a misericordissimo Domino Deo consequi mereatur.
Scriptum per manus Petri notarii et scriniarii sancte Romane ecclesie in mense Septembri et indicione decima. Datum tercio kalendas Octobris per manum Johannis episcopi et bibliothecarii sancte sedis apostolice anno domni Gregorii quinti pape primo, imperante domno tertio Octhone, a Deo coronato magno imperatore, anno primo.