REGEST MABILLE: Bulle du pape Urbain II, par laquelle il déclare vouloir réformer l’abus qui s’était glissé dans l’église de Saint-Martin et qui était général dans le royaume de vendre et acheter les prébendes, les canonicats et dignités ecclésiastiques, et ordonne que chaque chanoine sera tenu à sa réception de faire serment qu’il n’avait eu son canonicat par cette voie symoniaque; il ajoute qu’en confirmant les priviléges de l’église de Saint-Martin accordés par les papes ses prédécesseurs, il entend que nulle personne, évêque ou toute autre ne pourra exercer aucune juridiction ou autorité dans l’église de Saint-Martin si ce n’est celles que le chapitre aura proposées, enfin il confirme toutes les exemptions et immunités ci-devant accordées à cette église et supprime la dignité d’évêque particulier que le chapitre avait eu jusque-là; unissant cette dignité à la sienne propre de telle sorte qu’il soumet directement le chapitre au Saint-Siége se réservant la connaissance de toutes les causes majeures.
REGEST EDITION: Urbani II epistola ad canonicos S. Martini Turonensis. – Contra Simoniacos.
Datierung: MABILLE: 1096 03 29; EDITION: 1096
EDITION: Migne, Jean-Paul (Hg.): Patrologia Latina 151, Sp. 457-459, Nr. CLXXXVI (= JL 5631).
Urbanus episcopus servus servorum Dei dilectis filiis ecclesiae B. Martini canonicis tam praesentibus quam futuris in perpetuum.
Bonorum omnium largitori Deo gratias agimus, qui devotionem nostram ad B. Martini tumulum visitandum sua miseratione perduxit. Quia vero in ejusdem beati confessoris ecclesia consuetudo pravitatis ejusmodi inoleverat ut honores seu praebendae omnes pretio acquirerentur, nos locum sanctum emundare ab hac peste exsecrabili cupientes, religiosos viros ad praemonitionem nostram decrevimus praemittendos. Quibus estis fideliter, Domino inspirante, polliciti et praeceptis nostris omnimodis obedire, et Simoniacae pravitatis inquinamenta deserere. Quod et praesentibus nobis per Dei gratiam perfecistis, in nostra tanquam B. Petri manu firmantes, nihil vos ulterius honorum, nihil praebendarum vendituros aut empturos, nec ut vendantur aut emantur aliquando consensuros. Adjicientes etiam nullum deinceps in canonicorum numerum admittendum, nisi eamdem sponsionem jurejurando firmaverit. Quae videlicet universa nos sanctorum apostolorum auctoritate firmavimus, et violatores omnes anathematis mucrone confodimus. Et praeteritorum igitur gratiae respondentes, et futurorum spem longe meliorem gerentes, secundum praedecessorum nostrorum Romanae Ecclesiae pontificum privilegia, vos in spirituales filios apostolicae sedis assumpsimus, et eadem auctoritate statuimus nullum pontificum, nullum regum, nullum cujusque dignitatis aut ordinis, praeter praepositos vestros, in vestra Ecclesia vel ejus pertinentiis potestatem aut dominium exercere, ut Romanae Ecclesiae praecepta servantes Romanae Ecclesiae libertate perpetua gaudeatis, salvo nimirum jure seu consuetudine quam hactenus erga vos Turonensis noscitur archiepiscopus habuisse.
Quaecunque igitur venerabilis illa B. Martini ecclesia legitimo jure vel pontificum collatione, vel regum et principum liberalitate, vel fidelium oblatione possidet, seu in futurum praestante domino juste poterit et canonice adipisci, firma vobis semper et illibata permaneant. Nullus in villis, aut mansionibus, sive territoriis, sive ecclesiis, aut pagis ad vestram ecclesiam pertinentibus, invitis vobis judicia agere, ingenuos servosve saeculi potestate constringere, nec teloneum aut naulum praesumat exigere. Possessionum vero vestrarum decimae seu novae [nonae] in pauperum usus omnino proficiant. Episcopus autem in cujus dioecesi eaedem possessiones sunt, ordinandorum clericorum tantum curam gerat, nihil de caetero gravaminis clericis inferat, nec ecclesiarum altaria, vel alia bona, per regum praecepta vobis antiquitus data, et pontificum Romanorum privilegiis confirmata, vel aliis dare, vel venalitate distrahere, vel modo quolibet alienare praesumat.
Quidquid praeterea libertatis, quidquid immunitatis, vel praedecessores nostri Romani pontifices, vel Turonenses archiepiscopi, vel Gallicanarum ecclesiarum apud Tussiacum in Tullensi parochia generalis synodus congregata pro beati apostolici confessoris Martini reverentia vestrae ecclesiae vestrisque praedecessoribus contulerunt, nos praesentis decreti pagina confirmamus. Et quia in quibusdam vestrae Ecclesiae privilegiis proprium vobis habere episcopum concessum est, nos ejus vice Romano vos sancimus specialiter adhaerere pontifici, et graviores vestri causas ex ejus pendere judicio. Si quis sane in crastinum archiepiscopus aut episcopus, imperator aut rex, princeps aut dux, comes, vicecomes, judex aut ecclesiastica quaelibet saecularisve persona, hanc nostrae constitutionis paginam sciens, contra eam temere venire tentaverit, secundo tertiove commonitus, si non satisfactione congrua emendaverit, potestatis honorisque sui dignitate careat, reumque se divino judicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat, et a sacratissimo corpore ac sanguine Dei et Domini Redemptoris nostri Jesu Christi alienus fiat, atque in extremo examine districtae ultioni subjaceat; cunctis autem eidem Ecclesiae justa servantibus sit pax Domini nostri Jesu Christi, quatenus et hic fructum bonae actionis percipiant, et apud districtum judicem praemia aeternae pacis inveniant. Amen, amen, amen.
Datum Pictavis per manum Joannis, sanctae Romanae Ecclesiae diaconi cardinalis, quarto Kalendas Aprilis, indictione quarta, anno Dominicae Incarnationis 1097 [1096], pontificatus autem domini Urbani secundi papae nono.