Logo: Universität Hamburg
Logo: Formulae, Litterae, Chartae
Logo: Akademie der Wissenschaften in Hamburg

La Pancarte Noire de Saint-Martin de Tours, brûlée en 1793, restituée d’après les textes imprimés et manuscrits, Nr. 1
(EDITION: PL 129, Sp. 971-974.)

REGEST MABILLE: Le pape Léon III, à la prière de Gulfard, Gulfardus, abbé du monastère où repose en paix le corps vénéré de saint Martin, confirme par un acte de son autorité spéciale, adressé aux évêques de Gaules, les priviléges accordés aux religieux de ce monastère, tant par ses prédecesseurs Adéodat et Grégoire, que par les évêques des différentes provinces où sont situés ces biens. — Nulle taxe, charge ou redevance laïque ne peut être mise, sous prétexte d’impôt, sur les terres de l’abbaye. Aucun évêque ne peut donner ou vendre les revenus des églises appartemant à Saint-Martin et situées dans son diocèse, ni en disposer. Aucun juge séculier, à quelque juridiction qu’il appartiemme, ne peut exercer son office, ou s’entremettre d’une cause sur les terres de la juridiction du monastère, ni forcer les hommes de Saint-Martin, libres ou serfs, à servir de fidéjusseurs contre leur gré. Aucun droit de tonlieu ou de naulage ne peut être levé sur les dites terres. Enfin, l’hôpital des riches et celui des pauvres, appartenant au religieux, doivent percevoir intégralement et indistinctement la dîme et la none de tous les revenus de l’abbaye, sans contradiction aucune.
Datierung: MABILLE: 806 04 09; EDITION: 803
EDITION: Migne, Jean-Paul (Hg.): Patrologia Latina 129, Sp. 971-974, Leo III. 6 (= J³ †4837).

DIPLOMA LEONIS III PRO ECLESIA, S. MARTINI TURONENSI.

Leo, servus servorum Dei, dilectissimis fratribus universis episcopis in Galliae partibus commorantibus.

Utilitas ecclesiasticae doctrinae, licet fluctuoso pro cellarum turbine feriatur, tamen strenua pontificum solertia, optabile salutis percipit remedium, sicque pacis nutritur incrementum et iustitiae decus florescit. Anno sexto piissimi imperatoris Caroli, cum unanimiter sacrosanctum concilium pontificum ageretur ex imperio magni orthodoxi imperatoris Caroli, inter aliqua canonici profectus commode spirituali aptissima lucro, contigit ut Gulfardus religiosus abbas monasterii Sancti Martini, in quo venerabiliter corpus eius quiescit humatum, supplici voce precatus est uti privilegium nunc praeesse se perhibens saevissimis luporum dilaniatur morsibus; nec fluctuoso improvide naufragetur procellarum turbine, pastorali tueatur mucrone, et sustentetur baculo subleveturque iuvamine ei concedere deberemus. Prospecto igitur regalis munificentiae edicto, simulque votis et precibus fidelium annuendo, huiusque sanctae apostolicae Sedis decreto firmamus per seriem privilegii, ut sicut eiusdem praecepti series continet, institutaque sanctorum praedecessorum nostrorum apostolicorum, videlicet Gregorii et Adeodati et aliorum per Gallicanam videlicet Provinciam constitutorum antistitum ad id consensum praebentium subscriptiones subter annexas inspeximus, quae iidem fratres nostri reverendissimi praesules conferre providerunt; et Nos simili censura firmare concedimus, apostolica fulti auctoritate, quatenus nullas gravedines a quolibet episcoporum, sub praetextu discussionis, religiosus abbas vel canonici ibidem degentes sustineant, nec altaria ecclesiarum ipsorum in quacunque provincia sint constitutae, sine consilio clericorum ibi beato Martino devote famulantium, alicui unquam aut donare, aut vendere ullus episcopus licentiam habeat. Et nullus superioris aut inferioris ordinis reipublicae procurator in eorum ecclesiis, villis, mansionibus et territoriis, in quibuscunque habeantur provinciis sive pagis, ingredi ad causas audiendas, nec homines illorum ingenuos vel servos distringere aut fideiussores tollere praesumat, nec teloneum aut nautaticum exigat; et ut decimae et nonae ex eorum omnibus rebus absque aliqua praesulum principumque contradictione hospitali eorum nobilium atque pauperum integerrime reddantur. Quidquid insuper utilitatis illorum, alia privilegia apostolicorum et praesulum praeceptaque retinent imperatorum et regum, ita in reliquum eiusdem loci decanus, sacerdotes et clerus ipsius monasterii sub praefato tali iure per omnes sibi regum munere, aliorumque Christi fidelium mercede concessas et in reliquum concedendas cum universitate suarum appendicium, perpetuo possideant integerrime, ita ut supra signavimus, nullius potestatis vim quidquam de eorum dominio vel possessione praesumat auferre in quo misericordiarum suarum regum dignitas beneficia fratribus in eodem coenobio beati Martini morantibus largiri disposuit, reverendissimus vero episcopus in cuius parochia memoratum venerabile monasterium vel res eius ac possessiones constiterint, faciendae tantum ordinationis ac promotionis sacerdotum atque levitarum, vel conficiendi chrismatis sit tantum concessa licentia. Dispositionem autem venerabilis loci gerere aut conversationem canonicorum exquirere, religioso abbati eiusque decano, vel quique probatissimi in eodem monasterio fuerint; quod etiam praefati praesules consona sententia definierunt decernimus; neque per occasionem canonicae disciplinae rimandi atque servandae quaslibet eis importent iniurias, sed liberam licentiam salubriter habere statuimus. Qui autem huius constitutionis institutum irrumpere, aut qualibet praesumptione vel occasione tentaverit evertere, vel de decimis eorum potestati per legitimos annos subditis (auferre) perpetuae damnationis cumulum cum sanctae legis praevaricatoribus se noverit perferre, nisi digna satisfactione correxerit; quod temeraria cupiditate aggredi tentaverit, potestate igitur in beato Petro apostolorum principe concessa a Domino ligandi et solvendi, ita eo dicente: Quaecunque ligaveris super terram, erunt ligata et in coelis, et quaecunque solveris super terram, erunt soluta et in coelis, virtutis huius confidentia nitentes coeli aditum cupiditatis suae malitia obice claudimus sub anathematis vinculo, qui huic pernecessario beneficio in substractione collatarum rerum et honorum consentiens aut cooperator adfuerit, nisi, ut praemisimus, divino fretus auxilio, correctionis munere resipuerit, invasa restituerit ac neglecta satisfecerit. Huius autem definitionis ac apostolicae determinationis sententiam inviolabiliter a cunctis fidelibus quaesumus observandam, quam, ut certius credatur et irrefragabiliter observetur, manus propriae subscriptione adnotare curavimus, perpetuumque manendam statuimus.

Scriptum per manum Bonifacii archiscomii Romanae Ecclesiae, in mense Aprili, indictione septima. Bene valete.

Data quinto Idus Aprilis, anno undecimo pontificatus domini Leonis papae III, anno sexto Carolo regnante imperatore magno.